Knjiga „Olga Kešeljević i Mark Barbeza” kao inspiracija za izložbu
U Kulturnom centru Srbije u Parizu preksinoć je otvorena izložba posvećena Olgi Kešeljević i Marku Barbezau, pod nazivom „Jedna sasvim (ne)obična srpsko-francuska veza”, autorke prof.dr Dijane Metlić, inspirisana njenom istoimenom naučnom studijom, koju je objavila Galerija Matice srpske.
Više od jednostavne priče o ovom francusko - srpskom paru, izložba dočarava vreme pred Drugi svetski rat i nakon njega, i ukazuje na njihove veze s tadašnjom evropskom intelektualnom i umetničkom elitom, koja je u to vreme stvarala izuzetna dela, kako će se kasnije potvrditi.
Postavku od 95 eksponata čine i umetnička dela autora bliskih ovom paru, zatim ilustracije, dokumentarni materijal i lični predmeti. Pored dugogodišnjeg prijateljstva sa slikarkom Ljubicom Cucom Sokić, Olga Kešeljević i njen suprug su se družili sa Peđom Milosavljevićem, Aleksom Čelebonovićem, Bogdanom Šuputom, Juricom Ribarom, Petrom Lubardom, Borom Baruhom, Ivanom Tabakovićem, Nedeljkom Gvozdenovićem, i drugim našim autorima, što govori i o umetničkom značaju dela koja su prisutna na ovoj izložbi.
Kako podseća Dijana Metlić u ovoj knjizi, „čineći nevidljivi epicentar uticajnog kulturnog kruga oni su oko sebe okupili ugledne evropske pisce, filozofe i likovne stvaraoce„, među kojima su bili: Žan-Pol Sartr, Alber Kami, Žan Žene, Antonen Arto, Žan Kokto, Simon de Bovoar, Alberto i Dijego Đakometi, Lena Leklerk, Olivije Larond, Pjer Lisije, Ljubica Cuca Sokić, Nedeljko Gvozdenović, Predrag Milosavljević, Petar Lubarda, Ivan Tabaković, Dušan Stanimirović i brojni drugi.
„Posebno nas čini srećnim što je ideja za ovu knjigu nastala u Galeriji Matice srpske pred slikom „Kafana u Parizu“ Bogdana Šuputa“, podsetila je u uvodniku ove knjige dr Tijana Palkovljević Bugarski, upravnica Galerije Matice srpske.
- Upravo pred tom slikom, tokom analize prikazanih likova započeto je interesovanje Dijane Metlić za Olgu Kešeljević, a nakon nekoliko godina traganja i istraživanja nastao je tekst koji nam ova knjiga donosi. Ona je za nas dragocena kao primer kako pred jednim umetničkim delom i zapitanošću o jednoj, javnosti slabo poznatoj osobi kao što je Olga Kešeljević, može nastati novi narativ koji donosi brojne podatke o jednom vremenu. Pred nama je knjiga „Olga Kešeljević i Mark Barbeza“ koja proširuje i produbljuje naša saznanja o privatnim i kulturnim francusko-srpskim odnosima tokom 20.veka. Ona se čita sa zadovoljstvom, kao roman, pisana je jednostavnim i elokventnim jezikom, a opet, donosi pred poznavaoca umetničkih – književnih i likovnih prilika brojne nove podatke - ukazuje Tijana Palkovljević Bugarski.
Na trenutak kada se pojavila inspiracija za ovu knjigu, vraća se i Dijana Metlić.
- Moje interesovanje za ličnost Olge Kešeljević prvobitno se razvilo pred slikom u stalnoj postavci umetnosti dvadesetog veka Galerije Matice srpske u Novom Sadu, gde se ova elegantna devojka u modernoj plavoj haljini pojavljuje kao jedna od ključnih figura u bučnom pariskom klubu u kome se do ranih jutarnjih sati svirao yez. U pitanju je delo monumentalnih razmera, „Kafana u Parizu“ (1939) rano nastradalog umetnika Bogdana Šuputa (1914-1942), ubijenog u Novosadskoj raciji u vihoru Drugog svetskog rata - podseća Dijana Metlić.
„Ova studija nastala je iz dva razloga. Prvi motiv u vezi je s neprocenjivo važnom izdavačkom delatnošću Marka Barbezaa i njegove kuće „L ‘Arbalet“, čija je kompletna izdavačka prava 1997. godine vlasnik lično ustupio nadaleko čuvenom Galimaru“, navodi Dijana Metlić, i dodaje da se drugi motiv za nastanak ove studije nalazi u istoriji umetnosti. „On je podstaknut željom da se na osnovu dostupnih materijalnih tragova rekonstruiše životna putanja Olge Kešeljević Barbeza, njene umetničke sklonosti i afiniteti, te progovori o francusko – srpskim vezama koje su se zahvaljujući porodici Barbeza produbljivale na jednom suštinskom, ličnom nivou.“
Analizirajući živote Olge Kešeljević i Marka Barbezaa, njihovu delatnost, umetničku kolekciju koju su sakupili, knjige koje su izdavali ili čuvali u svojoj biblioteci, posvete u knjigama, pisma i fotografije koje su ostale kao tragovi njihovih putovanja i druženja, Dijana Metlić je, po rečima Tijane Palkovljević Bugarski, napisala tekst koji na najbolji način objedinjuje istoriju i umetnost, pojedinca i evropske umetničke tokove.
- Verujemo da će ovu knjigu mnogi čitati s interesovanjem i zadovoljstvom kao roman o Olgi Kešeljević Barbeza, istoričarki umetnosti i glumici, i njenom neobičnom životu u kome su svi sporedni akteri i epizodni likovi mnogo poznatiji od glavne ženske uloge - ističe u uvodniku ove knjige Tijana Palkovljević Bugarski.
N. Pejčić