JEDNA ZGRADA, CEO GRAD – UPOZNAJTE VITIJER, NAJČUDNIJE MESTO NA SVETU Svi pod istim krovom: škola, policija, prodavnica i 263 stanovnika!
Skriven u popularnoj turističkoj destinaciji nalazi se grad kao nijedan drugi. Vitijer, na Aljasci, dom je 263 stanovnika i kultnih Begič kula, ali ima jednu izvanrednu karakteristiku.
Čitavo njegovo stanovništvo živi, radi i druži se pod jednim krovom, snalazeći se u svakodnevnom životu unutar zidova jedne 14-spratne zgrade.
Izgrađena tokom Hladnog rata kao vojna kasarna, zgrada sada služi kao samostalni centar zajednice, smeštajući stanove, poštu, prodavnicu prehrambenih proizvoda, zdravstvenu kliniku, crkvu, pa čak i policijsku stanicu, piše The Sun.
Ovaj jedinstveni raspored stvara osećaj drugarstva među stanovnicima i podstiče način života koji spaja izolaciju sa povezanošću. Ali privlačnost Vitijera ne leži samo u njegovoj izvanrednoj zajednici već i u njegovoj bogatoj istoriji i strateškom značaju kao kapije ka divljini Aljaske.
Vitijerova priča počinje sa Čugačima, koji su koristili ovo područje kao ključnu rutu za prenos robe Turnegejn. Ovaj prirodni prolaz je povezivao vode zaliva Princa Vilijama sa unutrašnjošću Aljaske, omogućavajući trgovinu i transport.
Sredinom 20. veka, Vitijerova uloga se dramatično promenila. Tokom Drugog svetskog rata, američka vojska je prepoznala stratešku lokaciju grada.
Okružen planinama i često obavijen oblacima, Vitijer je bio idealna, gotovo nevidljiva luka za vojne operacije.
Izgradnja Federalne železnice 1943. godine dodatno je pojačala njegov značaj, omogućavajući efikasan transport tereta, trupa i zaliha.
Dve kultne građevine definišu Vitijerovo ratno nasleđe: sada napuštena zgrada Bakner, nekada nazvana „grad pod jednim krovom“ zbog svojih samostalnih objekata i Begič kule, prvobitno izgrađene za smeštaj vojnog osoblja.
Otpornost grada je testirana 1964. godine, kada je zemljotres na Veliki petak – najjači potres u istoriji Severne Amerike – izazvao cunamije koji su prouzrokovali značajna razaranja.
Uprkos razaranju, Vitijer je obnovljen i prešao iz vojne baze u civilni grad, registrujući se kao grad 1969. godine.
Pod jednim velikim krovom
Begič nije samo stambena zgrada već i otkucaj srca Vitijera. Unutar njegovih zidina nalaze se osnovne službe poput prodavnice prehrambenih proizvoda, škole, pošte, pa čak i gradske policijske uprave.
Ova centralizacija je praktična, posebno imajući u vidu često surovu subarktičku klimu Vitijera, gde obilni sneg i jaki vetrovi mogu izolovati grad nedeljama. Sa visokim rizikom da stanovnici ostanu zarobljeni u svojim domovima ili u drugim zgradama, ljudima je lakše da žive u istoj zgradi i da mogu da pristupe uslugama.
Stanovnici opisuju život u Begič Tauersu kao zgodan i vođen zajednicom. Zajednički prostori podstiču društvenu interakciju, a zgrada je domaćin čestih događaja, od roštilja do prazničnih proslava.
Turizam kamen temeljac ekonomije Vitijera
Vitijerova lokacija na vrhu kanala Pasaž nudi zadivljujući pogled na planine Čugač i zaliv Princa Vilijama. Deo je Nacionalne šume Čugač, druge najveće nacionalne šume u Sjedinjenim Državama, i dom je raznovrsnih divljih životinja, uključujući morske vidre, foke i grbave kitove.
Subpolarna okeanska klima grada obeležena je obilnim padavinama, sa skoro 200 inča padavina godišnje, što ga čini jednim od najvlažnijih mesta u SAD.
Zime su hladne, ali ublažene okeanom, dok su leta hladna i idealna za aktivnosti na otvorenom poput planinarenja, vožnje kajakom i posmatranja divljih životinja. Vitijerova lokacija ga takođe smešta u seizmički aktivnu zonu.
Zemljotres iz 1964. godine ostaje ključni događaj u njegovoj istoriji, preoblikujući i njegovu geografiju i infrastrukturu.
Dolazak u Vitijer je avantura sama po sebi. Memorijalni tunel Antona Andersona, inženjersko čudo dugačko četiri kilometra, povezuje grad sa ostatkom Aljaske.
Ovaj tunel sa jednom trakom je najduži autoputski tunel u Severnoj Americi i naizmenično se menja između saobraćaja vozila i vozova po vremenskom rasporedu. Otvoren za automobile 2000. godine, tunel je transformisao pristupačnost Vitijera, podstakao turizam i učinio grad ključnom tačkom ukrcavanja za krstarenja kroz zaliv Princa Vilijama.
Vitijerova dubokovodna luka bez leda takođe igra vitalnu ulogu u ekonomiji Aljaske. Podržava komercijalni ribolov, prevoz tereta i turizam, a istovremeno služi kao glavna stanica za Aljaski morski autoput. Turizam je postao kamen temeljac ekonomije Vitijera.
Svakog leta, grad dočekuje preko 700.000 posetilaca željnih da istraže fjordove, glečere i divlje životinje zaliva Princa Vilijama.
Zaštićene vode kanala Pasidž čine ga žarištem za kajakarenje i krstarenja glečerima, privlačeći avanturiste iz celog sveta. Vitije služi i kao miran dom za svoje stanovnike i kao užurbano središte za turiste koji istražuju divljinu Aljaske.
Mešavina izolacije i zajedništva u gradu stvara način života koji je jednako prepoznatljiv kao i njegova geografija. Od porekla kao autohtonog portaža do evolucije u stratešku vojnu bazu i modernu kapiju, Vitijerova priča je priča o otpornosti i zajedništvu.