Mladi beže iz sela, a varošani sve češće u njih dolaze

nerazvijenim delovima Srbije već i u selima blizu velikih gradova kao što su Beograd, Novi Sad, Kragujevac, Kruševac, Vrbas, Inđija, Čačak, Aleksinac, Valjevo... Statistički podaci o unutrašnjim migracijama pokazuju da radno sposobno stanovništvo odlazi iz sela u gradove u potrazi za korom hleba i da preti opasnost da srpska naselja ostanu prazna. U isto vreme, podaci Crvenog krsta Srbije, koji je nedavno sproveo istraživanje uz podršku Populacionog fonda UN i u saradnji s poverenicom za zaštitu ravnopravnosti, pokazuju da danas u srpskim selima živi čak 22 odsto stanovnika koje u njima nije rođeno.

Tako je sada Srbija u apsurdnoj situaciji da meštani sela odlaze, a njihove napuštene kuće kupuju varošani, odnosno oni koji nikada pre odlaska u penziju ili ostanka bez radnog mesta nisu živeli na selu niti se bavili poljoprivrednim radovima. Kao razlog za odlazak na selo stariji varošani ističu da su ostali bez posla i uz velike muke stigli do „crkavice” od penzije, a od tih para ne mogu da plaćaju komunalne i ostale troškove na gradu. Ima i onih koji su na selo došli zbog toga što su želeli da stanove ostave deci jer su svesni toga da danas mladi sami ne mogu sebi obezbediti krov nad glavom. Kao veliki motiv života na selu varošani vide i mir, tišinu i okolinu koju samo selo pruža. Uz to, naglašavaju, mogu još uvek da se bave sitnijim poljoprivrednim radovima i od njih pomažu svojoj deci koja su ostala u velikim gradovima.

Po istom istraživanju o statustu stanovništva sela starijeg od 65 godina, veliki broj starih osoba u ruralnim područjima živi bez bračnog partnera i s teškim osećajem usamljenosti. Pokazalo je, takođe, da većinu ruralnog stanovništva čine starije žene. Čak 33 odsto stanovništva srpskih sela još uvek ima zemljani pod, 30 odsto nema kupatilo, 20 odsto ne poseduje radio, televizor ili telefon, 14 odsto nema tekuću vodu, a ima i tri odsto onih koji u kući nemaju struju. Čak 75 odsto seoskog stanovništva ne poseduje automobil, kombi ili traktor. Oko 15 odsto duguje za struju i porez, a manje od polovine je u stanju da redovno izmiruje finansijske obaveze, pogotovo one prema zdravstvenom i penzijskom osiguranju, tako da veliki deo njih niti ima zdravstvenu knjižicu niti je ostvarilo pravo na penziju.

Osim godina koje imaju, današnji vremešni meštani srpskih sela imaju i narušeno zdravlje jer se veoma mali procenat u ovom istraživanju izjasnio da je dobro. Dve trećine seoskog ostarelog stanovništva ima hronične bolesti, a svaka treća osoba tokom prošle godine bila je vezana za postelju. Tri procenta je stalno u postelji, odnosno u invalidskim kolicima.

Sociolog Gradimir Zajić, koji je učestovao u istraživanju, naglašava da je gotovo polovina starijeg stanovništva danas u statusu udovica, odnosno udovac. Po njegovim rečima, svaka peta osoba starija od 60 godina koja danas živi u nekom od srpskih sela nema dece, a dve trećine njih imaju decu koja žive daleko pa na njihovu pomoć ne mogu računati. Svega trećina starih osoba, naglašava on, živi u višegeneracijskoj porodici i treće doba provodi u društvu svoje dece, unuka i praunuka.

LJ. Malešević

Izgubili 311.139 stanovnika

Predsednik Crvenog krsta Srbije Dragan Radovanović ističe da se srpska sela danas istovremeno suočavaju s migracijama stanovništva u gradove, ali i depopulacijom. Objašnjava da, po podacima iz poslednjeg popisa stanovništva iz 2011. godine, proizlazi da se seosko stanovništvo za devet godina, od prethodnog popisa 2002. godine, smanjilo za 311.139 stanovnika, što je čak deset procenata.