Uz odlazak književnika Tomislava Ketiga (1932-2020)

Rođen 1932. u Novoj Gradiški, detinjstvo proveo u Beloj Crkvi, studirao, tj. apsolvirao medicinu u Beogradu, diplomirao književnost u Novom Sadu, gde je proveo najveći deo života i gde se u najširem smislu afirmisao i kao pisac i kao intelektualac. Njegovo porodično nasleđe, otac nemačko – hrvatskog porekla i majka Srpkinja - u najdubljem smislu je odredilo njegova književna usmerenja.

Počeo je kao pesnik, najviše pod uticajm Dučića i Rakića, bavio se kao istraživač nadrealizmom, da bi angažovanjem na poslovima Eciklopedije Jugoslavije, u Jugoslavenskom leksikografskom zavodu (docnije preimenovanom u Leksikografski zavod Miroslav Krleža), formirao svoja osnovna intelektualna i književna uverenja. Nakon gašenja tog velikog jugoslovenskog projekta, postao je glavni urednik Enciklopedije Vojvodine, pri Vojvođanskoj akademiji nauka i umetnosti, čiji je bio član.

Književnu karijeru započeo je 1951, kada je objavio prve pesme. U Almanahu mladih i Zborniku vojvođanskih mladih pisaca, uz mnoge druge, koji su se posle kao pesnici prestali javljati, svoj književni put počeli su Miroslav Antić, Florika Štefan, Laza Lazić. Dugo je sarađivao sa poznatim novosadskim piscima i kulturnim radnicima Pavlom Popovićem, Gojkom Janjuševićem, Miloradom Predojevićem, Dejanom Poznanovićem...

Osim poezije pisao je pripovetke, romane, drame, eseje i studije iz kulture i istorije kao i književnu kritiku. Objavio je više zbirki poezije, drama (od kojih su mnoge uspešno izvođene u inostranstvu), kao i više romana i eseja. Prevodio je dela Edgara Alana Poa, Dilana Tomasa, Ernesta Hemigveja, Džeka Londona i drugih. Radio je u izdavačkoj kući Progres, potom u Forumu gde je bio zaslužan za afirmaciju stripa u našim prostorima. Bio je jedan od urednika Polja, kao i sekretar i predsednik Društva književnika Vojvodine. Ketig je bio široko angažovan u afirmaciji pogleda na svet koji je zastupao Krleža, otuda je u njegovoj srpskohrvatskoj ideologiji udeo nacionalnih određenja minimiziran, a udeo istorije redukovan i funkcionalizovan.

Njegovo najznačajnije književno ostvarenje je dvotomni roman Duga senka svitanja (2007). Pisao ga je dvadeset godina. Kako je autor rekao, bile su to u prvom periodu godine čitanja istorijske građe i mnogo čega drugog što čita romanopisac, ali ne i istoričar. Zato su romani autentičnija slika jednog vremena od suve istorijske faktografije. Sudbina vojvođanskih Nemaca ga je podstakla da joj se obrati iz dva razloga: prvo, jer porodica Ketigovg oca potiče iz Porajnja, a drugo što su vojvođanski Nemci bili presudan agens koji je Vojvodinu pretvorio, kako tvrdi pisac, u civilizovanu srednjoevropsku regiju.

Dobitnik je više priznanja u zemlji i inostranstvu, uključujući i Orden bratstva i jedinstva, Oktobarsku nagrada Grada Novog Sada, Godišnju nagradu Društva književnika Vojvodine, Nagradu Stražilovo i Nagradu „Grand Prix za književnost„ koju dodeljuje pokrajina Baden-Njürttemberg,  te nagrade Gradske knjižnice i Hrvatske čitaonice iz Subotice »Balint Vujkov Dida« za životno delo (2014). U skladu sa Ketigovom inelektualnom i književnom ideologijom, raspad Jugoslavije bio je u svakom pogledu traumatičan i krah jedne koncepcije kulture i života uopšte. Ketig je posle tog istorijski prevaratnog i katastrofičkog događaja kao pisac utihnuo.

Objavio je sledeća dela: zbirke pesama Prometej u povratku (Novi Sad 1962), Amanet (Novi Sad 1981) i Poeme i balade (Zagreb 2002); zbirku eseja Sanjari i fotografi zore (Novi Sad 1975); romane Slepi putnici (Subotica 1972), Lude godine (Novi Sad 1973), Velebitski orao (Subotica 2007), Duga senka svitanja (Novi Sad 2007), Rakova đeca (Zagreb 2007), Die langen Schatten der Morgendämmerung (nemački prijevod, Minhen 2011), Damin gambit (Subotica 2014); te knjigu drama Pomračenja (Novi Sad 1969).

        Jovan Zivlak