(FOTO) CAR JUSTINIJAN I DRŽAO JE SVE OD SREMSKE MITROVICE DO SOLUNA Ovekovečio je mesto rođenja kao CARIČIN GRAD- Dnevnik vam donosi LEGENDE i ČINJENICE o ovom mestu, starom 1.500 GODINA, kod Lebana

Rođen u Srbiji, u nekim izvorima se navodi i sam Caričin grad, dolaskom na vlast traži da se za pet godina sagradi grad. Car Justinijan uspeo je da od juga Srbije tada napravi metropolu, sa gradom koji je brojao 5.000 stanovnika koji su imali sav komoditet ušuškani između nekoliko banja- Kuršumlijska, Prolom, Sijarinska- i na Radan planini.

Prva istraživanja su  započeta pred Prvi balkanski rat, 1912. godine, kada su otkriveni prvi mozaici i činjenice. Međutim, ratovi prekidaju sva dalja arheološka iskopavanja. Sa većim radovima krenulo se pred još jedan rat, 1936. i bivaju prekinuta 1940. kada je svet već zagazio u sukob. Nastavljaju se tokom 1970-ih godina, a i tokom devedesetih, dok postoje ideje da ovaj lokalitet konkuriše i postane deo baštine UNESKO-a.

Dolaskom u Caričin grad, u vizitorskom centru „Teodora“, svečano otvorenom 2024. godine, sačekaće vas kustos i izložba koja prikazuje lokalitet Caričinog kraja koji se nalazi samo nekoliko metara od komleksa i koji će vas uvesti u ranovizantijski grad star 1.500 godina.

Pronađeni skeleti kamila

Caričin grad bio je civilni, crkveni, administrativni i vojni centar. Van grada postojale su velike terme- jedna strana imala je kade sa toplom, dok su preko puta njih bile kade sa hladnom vodom, prostorije za presvlačenje, ali i saunu na spratu. U to vreme, kuga je mnoge gradova desetkovala, te je svako ko je trebalo da uđe u grad morao da prođe kroz terme radi dezinfekcije.

U gornjem gradu postojala je i kuća vojnog komandanta grada, koja je bila čitav kompleks, a kraj nje je bila i gradska vila, u kojoj je bio bogatiji sloj društva. Tu su i tri crkve, a kao najlepša izdvaja se bazilika sa kriptom. Na glavnoj ulici dignute su čak dve statue cara Justinijana, u bronzi i zlatu. Tokom arheoloških iskopavanja pronađeni su gornji delovi statua, koji se danas čuvaju u Narodnom muzeju u Leskovcu. 

Caričin grad u to doba imao je ono što mnoga manja mesta danas nemaju- trgovine, zanatske radnje, radionice, koje su se nalazile u prizemljima objekata, dok su na spratu bile prostorije za stanovanje ili prenoćište. Tokom istraživanja, arheolozi su pronašli 10-ak skeleta jednogrbih i dvogrbih kamila, što govori da je ovo bio značajan trgovački centar u koji su dolazili trgovci iz daleke Male Azije i Afrike. 

Druga najveća crkva u vreme carstva nalazila se u Caričinom gradu

Srce grada činio je Akropolj, koji je imao posebnu zaštitu, jer je bio centar arhiepiskopije. Najveća crkva u gradu Justinijana Prima nalazila se upravo na ovom mestu, koja je bila druga najveća u to vreme u carstvu, dok je prva bila Sveta Sofija. U vizitorskom centru „Teodora“  možete pogledati njen prikaz.  

Kao i svaki crkveni centar, imao je krstionicu. Podni mozaici su konzervirani i nisu vidljivi, ali je očuvan bazen koji je bio u obliku krsta i u njemu su se vršili obredi krštenja.

Jedna od mnogih legendi koja se vezuje za Caričin grad jeste i ona da je bazen napravljen u steni imao isceliteljsku vodu sa moćima da meštane razreši mnogih bolesti. Kada je izvor presušio, bazen se punio kišnicom iz oluka. Otkriven je 1937. godine, a nakon toga je počeo da se puni kišnicom i do danas nije presušio! Pre desetak godina, jedan od čuvara Caričinog grada pustio je zlatne ribice u vodu kojih danas ima na stotine i koje su jedna od atrakcija.

Grad je imao sistem kanalizacije i podnog grejanja vodom ili toplim vazduhom. Imao je i fontane, popločane ulice, kojima se i dalje hoda. Zanimljivi su primeri cigle i opeke, koje su se pravile u gradu, gde su nakon pronalazaka arheologa na njima pronašli predstavu porodice- majke, oca i deteta- koja se može videti u vizitorskom centru.

Grad potrajao samo 80 godina, razorio ga požar

Grad je nadživeo svog zadužbinara, ali nije dugo potrajao- čitavih osam decenija. Stradalo je pod naletima Avara i Slovena. Nakon opsade, Sloveni su uništili akvadukt i grad je stradao u požaru. Nakon toga nije uspeo da se oporavi, iako su se ljudi vraćali u njega, a posledice požara mogu da se vide i dalje, na nekim mestima. Naslednik Justinijana, njegov sestrić, nije bio snažan vladar. Abdicirao je zbog duševne bolesti, prema nekim izvorima. 

Legenda o svinjaru i princezi

Još jedna legenda vezuje se za ove prostore, a koja će vam pomoći da shvatite imena sela kroz koja prolazite kada dolazite do Caričinog grada. Legenda o svinjaru i princezi ima veliko značenje za sve meštane koji se njome diče. Moćan car sagradio je grad, a u njemu kupatila, česme, fontane, ali nije uspeo da dovede vodu. Objavio je da ko dovede vodu dobija princezu za ženu. 

Javio se svinjar iz obližnjeg mesta, koji je znao za sve izvore i koji je u carevoj nameri uspeo. Princeza se zaljubila u svinjara, a nakog nekog vremena nije mu stigla nagrada, već je princeza čula da je njen otac odlučio da ubije mladića.

Predlaže mu da noću beže iz grada, što on prihvata. Međutim, za njima kreće potera carske vojske. Na osnovu dešavanja koja su se dogodila u svakom mestu ona dobijaju i imena. 

U mestu gde im je otpao tulac (deo koji se stavlja na osovinu točka) dobija ime Štulac, tamo gde ih je napao roj pčela, a oni uspevaju da se odbrane, dobija ime Prekopčelica, u mestu gde je bilo mnogo kamenja konji su počeli da „gegaju“ i to mesto dobija ime Geglja, a u mestu gde konji počinju da krive dobija ime Krivača. Kada su se spustili u mesto gde im ispada sav hleb, a meštani nisu smeli da im ga daju bojeći se cara, dobija mesto Lebane, a mesto u kojem su konji uginuli dobija ime Konjino. U narednom mestu gde su svinjaru odrubili glavu sledi ime Ždegovo, po staroslovenskom „žde go va“, što znači „ode glava“. Mesto odakle je svinjar bio dobija ime Svinjarice.