PRVI ROMAN O NOVOSAĐANINU KOJI JE POSTAO SVETSKA FILMSKA ZVEZDA Moguća istorija našeg Rudolfa Valentina
Čitavo leto deca su provodila na očevom imanju u Sivcu. Tu je postepeno, igrajući se sa seoskim deranima, koji su večito bili brži, grublji i oštriji od njega, poput muve bez glave trčeći amo-tamo između kalvinističke, katoličke i pravoslavne crkve, od lokalne manguparije učio mađarski i nemački jezik. Jer atar beše trojezičan...
Odlomak je ovo iz novog romana Miomira Petovića „Dionizije 1941”, koji je poznati srpski pisac i dramaturg posvetio legendarnom Svetislavu Ivanu Petroviću, rođenom Novosađaninu i prvoj srpskoj zvezdi sedme umetnosti koja je ostavila upečatljiv trag na evropskom pa i svetskom filmskom nebu.
Između potencijalne sportske karijere (predstavljao je Ugarsku 1912. godine na Olimpijskim igrama u Stokholmu) i inženjerske (Politehničke akademije) na kraju se opredelio za – glumačku.
Tokom dvadesetih godina prošlog veka snimiće čak tri filma sa rediteljem Mihaljom Kertesom, koji će kasnije u Americi postati slavan pod imenom Majkl Kertiz i potpisati neprolaznu „Kazablanku”.
I sam Svetislav (čije su ime producenti promenili u Iwan da ne bi lomili jezik) počinje da gradi karijeru van osovine Beč–Budimpešta, te ga nakon uloga u francuskim filmovima Leonsa Perea i američkih Reksa Ingrama sve više porede sa Rudolfom Valentinom.
No, za razliku od „latinskog ljubavnika”, koji nije ni dočekao „ton film”, Petrović se uspešno prešaltao na zvuk, tim pre što ga je, pored zavodničkog izgleda, krasio i dubok, lep glas, a slovio je i za poliglotu.
Početkom tridesetih godina odlazi u Berlin, ali to što je ostao u nacističkoj Nemačkoj, te snimao i tokom Drugog svetskog rata, gotovo će mu potpuno ugasiti karijeru kada su topovi utihnuli.
Od 1945. do kraja života dobijao je tek manje role, a najznačajniji film u kom se pojavio triler je Luja Mala „Lift za gubilište” sa Žanom Moro iz 1958, da bi se sledeće godine poslednji put pojavio na velikom platnu, u američkoj drami „Putovanje”, koju je režirao Anatole Litvak; partneri su mu bili Debora Ker, Jul Briner i Džejson Robards.
– „Dionizije 1941” je roman o mogućoj povesti našeg čuvenog glumca, kojeg će i kralja Aleksandar odlikovati ceneći njegovu ulogu u razvoju filma. No, ime Ivana Petrovića, ali i prisustvo, praktično je zabranjeno u Titovoj Jugoslaviji zbog toga što je glumio u filmovima u Mađarskoj i Nemačkog i tokom rata – kaže za „Dnevnik” Miomir Petrović. – Istovremeno, „Dionizije 1941” je i roman-studija o glumačkoj umetnosti, koji u svom fokusu ima i problematizovanje tanane granice između profesionalizma i kvislinštva: ima li umetnik uopšte prostora da bira strane? Uvek sudbina pojedinca oslikava, voleli mi to ili ne, sudbinu nacije kada je reč o sukobima i velikim istorijskim promenama. Mi nismo ni sebe shvatili čak ni nakon Drugog svetskog rata, pa nismo mogli ni Petrovića.
Roman je objavila „Laguna”.
