SAVET ZA KULTURU Za spomenik žrtvama tragedije 1. novembra potrebno mišljenje struke
Savet za kulturu i informisanje danas je razmatrao inicijativu gradonačelnika Grada Novog Sada Žarka Mićina za podizanje spomenika žrtvama tragedije u Novom Sadu, 1. novembra 2024. godine i doneo zaključak po kojem će zatražiti stručno mišljenje Javnog preduzeća „Urbanizam“ Zavod za urbanizam i Zavoda za zaštitu spomenika kulture Grada Novog Sada o pomenutoj inicijativi.
U inicijativi gradonačelnika, navedeno je da je Novi Sad 1. novembra 2024. godine doživeo jednu od najvećih tragedija u svojoj istoriji. Spomenička kultura u Novom Sadu, u poslednjih sto godina, prikazivala je nadanja, ideološka usmeravanja i sećanja na važne momente i događaje iz istorije grada. Spomenici su u javnom prostoru kroz vizuelnu materijalizaciju umetničkih ideja oslikavali duh grada, ali i njegovu odgovornost prema prošlosti i budućnosti. Brojni spomenici u širem centru grada danas stoje kao orjentiri i podsetnici o tradiciji i vrednostima koje kao društvo moramo negovati i prenositi budućim generacijama. Pogibija i stradanje nevinih građana na Železničkoj stanici ostaće večna rana za sve stanovnike Novog Sada i Srbije. Predlažemo da se na mestu nesreće podigne spomenik koji će predstavljati trajan materijalan trag u kulturi sećanja na živote koje smo izgubili i tragediju koja nas je zadesila, navodi se u inicijativi.
U inicijativi se takođe kaže da kao društvo nikada ne smemo dozvoliti da se senka zaborava nadvije nad ličnostima koje su tada izgubile živote ili one koji su povređeni.
Spomenik kao osnovne elemente mora imati napisana imena žrtava i povređenih kao i informacije o tragičnom događaju, stoji u inicijativi, a kao lokaciju za spomenik predložen je prostor Železničke stanice u Novom Sadu. Odabir idejnog rešenja, troškove postavljanja, izrade i montaže svih elemenata javnog spomenika snosio bi Grad Novi Sad.
Na današoj sednici razmatrana je i inicijativa Udruženja Srba Hercegovaca i prijatelja u Srbiji za postavljanje biste Momčila Moma Kapora u Novom Sadu, a Savet će i za ovu inicijativu tražiti stručno mišljenje JP „Urbanizam“ i Zavoda za zaštitu spomenika kulture Grada Novog Sada.
Prema podnetoj inicijativi, bista Momčila Moma Kapora, postavila bi se Radničkoj ulici 49, na zelenoj površini ispred prostorija Udruženja. U inicijativi se navodi da bi bista bila postavljena na postamentu od belog hercegovačkog kamena i na njemu bi se nalazila bista sa likom Moma Kapora. Prema predloženoj inicijativi, Udruženje Srba Hercegovaca i prijatelja u Srbiji snosilo bi troškove postamneta i biste, dok bi Grad Novi Sad finansirao uređenje i mobilijara oko biste.
Kako je na sednici objasnio predsednik Saveta za kulturu i informisanje Đula Kiš, podnosioci inicijative nisu pozvani na sednicu Saveta, jer prema Odluci o podizanju i održavanju spomenika na teritoriji Grada Novog Sada, u postupku razmatranja inicijative Savet pribavlja stručna mišljenja JP „Urbanizma“ i Zavoda za zaštitu spomenika kulture Grada, radi utvrđivanja lokacije za spomenik i uslova za njeno uređenje, a nakon pribavljanja mišljenja, Savet utvrđuje predlog odluge o podizanju spomenika, koji upućuje Skupštini Grada. Kiš je naveo da, prema Odluci, Savet tada obaveštava podnosioca inicijative o njenom ishodu.