Veštačka gnezda na dalekovodima čuvaju stepskog sokola
BEOGRAD: Na dalekovodima u Srbiji, prvenstveno u Vojvodini postavljeno je 50 veštačkih gnezda, a u narednom periodu u planu je postavljanje još 30, sve u cilju očuvanja stepskog sokola, te strogo zaštićene vrste ptica kojoj je na Crvenoj listi Međunarodne unije za zaštitu prirode, dodeljen status EN (ugrožen).
Evropi se stepski soko gnezdi svega 360 do 540 parova, i to u otvorenim stepama ili prostranim poljoprivrednim predelima, kao i na padinama niskih brda, pre svega u Panonskom biogeografskom regionu, dok se gotovo celokupna populacija u Srbiji gnezdi na stubovima visokonaponskih dalekovoda čiji je vlasnik i koje održava preduzeće Elektromreža Srbije (EMS).
Savetnik generalnog direktora EMS-a za tehnička pitanja Nebojša Petrović, kazao je Tanjugu da je stepski soko, na nadzemnim elektroenergetskim vodovima prenosne mreže Srbije našao svoje stanište, jer su u Vojvodini praktično nestala njihova prirodna staništa, koja su uglavnom bila usamljena stabla, ili šumarci.
U svetu se 10. maj obeležava kao Svetski dan ptica i drveća, a 14. maj kao Svetski dan ptica selica, kada se raznim predavanjima i akcijama želi probuditi svest o značaju ptica i drveća, sa akcentom na očuvanje retkih vrsta, jer su intenzivni razvoj industrije i mnoge aktivnosti u korist razvoja civilizacije dovele do ugrožavanja prirodne sredine, odnosno uništavanja prirodnih staništa, izvora ishrane i gnezdilišta pa je broj vrsta ptica u staništima sve manji.
EMS je izuzetno aktivan u oblasti zaštite životne sredine, posebno u delu koji se odnosi na zaštitu ptica i u skladu sa tim u toj oblasti sarađujemo sa Republičkim i Pokrajinskim zavodima za zaštitu prirode, kao i Društvom za zaštitu i proučavanje ptica Srbije sa kojim smo prvi sporazum o saradnji i zajedničkom radu potpisali 2007, kazao je on.
Prema njegovim rečima, ta gnezda su napravljena kao trajni deo čelične konstrukcije dalekovoda i nemaju rok trajanja, odnosno reč je čeličnom ramu kombinovanom sa aluminijumskim rešetkama i otvorima na dve strane kako bi ptice nesmetano mogle da ulaze.
On je istakao da EMS pored veštačkih gnezda na dalekovodima u Vojvodini, postavio i silikonske kape na dalekovodu Požarevac -Petrovac iznad izolatorskih lanaca, kako bi se omogućio bezbedni opstanak i nesmetano gnežđenje ptica kao što su soko lastavičar, vrane i vetruške na samoj čeličnoj konstrukciji, ali i omogućio nesmetan rad dalekovoda.
U cilju opstanka kormorana, kako je dodao EMS je u saradnji sa Nacionalnim parkom Đerdap i na 400 kilovoltnom dalekovodu između Srbije i Rumunije, uradio metalne platforme iznad izolatorskih lanaca, čime je omogućeno da nesmetano, punim pogonskom spremnošću radi dalekovod, a da te ptice kojima nestaje prirodno stanište i gnezda, opstanu na veštačkim staništima.
Počeli smo da postavljamo i vizuelne, florescentne oznake na užadima nadzemnih prenosnih vodova, kako bi i na taj način sprečili eventualnu nasilnu smrt ptica usled strujnog ili mehaničkog udara u užad nadzemnih vodova, rekao je Petrović precizirajući da se to radi na dva nova dalekovoda Bela Crkva -Veliko Gradište i Kragujevac -Kraljevo.
On je dodao da je EMS kao društveno odgovorna kompanija izuzetno aktivna u praćenju svetskih dostignuća u zaštiti ptica i informacije dobija u saradnji sa ljudima koji u Srbiji rade na promociji zaštite ptica, ali i razmenom iskustava sa operaterima prenosnih sistema u Evropi.
Tu se posebno ističe operater prenosnog sistema Mađarske-Mavir koji organizuje godišnje konferencije i na kojima učestvuje i EMS, a na kojima se analiziraju i donose rešenja za zaštitu ptica na dalekovodima, rekao je on.
Stepski soko je naša međunarodno najvažnija vrsta ptice, budući da se u periodu 2002-2010. godine u Srbiji gnezdilo i do 12 procenata evropske populacije.
