Dnevno 133 seniora dobije otkaz, a 76 nađe posao

ima više od 50 godina. Statistika ukazuje i na to da su upravo radnici stari 55 i više godine – a oni su sa završetkom privatizacije mahom i ostali bez posla – najbrže rastuća grupa radne snage. Šanse da oni u tim godinama, koje su još uvek daleko od penzije, dođu do novog posla su izuzetno male i pored radnog iskustva i znanja koje poseduju.

Prošle godine je, po podacima NSZ-a, na evidenciji nezaposlenih bilo 198.441 lice starije od 50 godina, a u februaru ove godine „pridošlo” je još 8.000 starijih radnika koji su ostali bez posla. Za godinu posao je našlo svega 4.576 starijih radnika. Računica Nacionalne službe za zapošljavanje pokazuje da u Srbiji svakog dana 133 ljudi starijih od 50 godina dobije otkaz, dok 76 njih nađe posao. Značilo bi to da 57 osoba starijih od 50 godina svakodnevno ostaje bez posla, što je na godišnjem nivou nešto više od 20.000.

U istraživanju Centra za demokratiju u okviru programa EU „Podrška civilnom društvu”, koje se ticalo položaja starijih radnika, ukazuje se na to da je mladoj generaciji u Srbiji „produžena” mladost jer se prekasno zapošljavaju, prekasno žene i udaju, prekasno dolaze do stana, ako ikad do njega dođu, dotle je generaciji njihovih roditelja produžena starost time što su prerano izgubili posao, prerano otišli u penziju, prerano počeli da stare... Mada se u oglasima za posao retko navod pol i godine kao uslovi jer bi onda bila reč o diskriminatorskim kriterijuma, nesporna je činjenica da stariji nezaposleni, upravo zbog svojih godina, u startu nemaju nikakve šanse da dobiju posao. Poslodavce malo ili gotovo nikako ne interesuje to što stariji radnici imaju bolji odnos prema radu, odnosno predaniji su mu, posvećeniji, zainteresovaniji, ređe izostaju, prave manje greške. Ne pomaže ni to što je izmenama Zakona o radu gazdama omogućeno da više ne plaćaju minuli rad starijeg radnika, već samo onaj koji provede kao njegov zaposleni.

U Vojvodini od ukupno 179.820 nezaposlenih čak 50.366 ima više od 50 godina. Između 50 i 54 godine ima 22.026, od 55 do 59 godina njih 19.322, a od 60 do 64 godine 9.018 nezaposlenih. Najviše nezaposlenih između 50 i 54 godine ima u Južnobačkom regionu – 6.830, zatim u Južnobanatskom – 3.546, pa u Sremskom – 3.274, Zapadnobačkom – 2.623, Srednjobanatskom – 2.298, Severnobačkom – 1.899 i u Severnobanatskom – 1.556. Najviše nezaposlenih između 55 i 59 godina takođe ima u Južnobačkom regionu – 5.451, kao i onih koji imaju između 60 i 64 godine, kojih je 1.996. Najmanje nezaposlenih između 60 i 64 godine ima u Severnobanatskom regionu – 608.

Veliki problem za zapošljavanje starijih radnika predstavlja i njihova kvalifikaciona struktura jer je u većem delu reč o nekvalifikovanim ili kvalifikovanim radnicima. No, do posla pođednako teško dolaze i fakultetski obrazovani stariji radnici koji su prethodnih godina ostali ili ostaju bez posla. Upravo zbog nepovoljne kvalifikacione strukture starijih radnika koji ostaju bez posla oni se jedino mogu  zaposliti na građevini, kao portiri, šivači konfekcije, monteri, bravari, kuvari, elektromonteri instalacija. Podaci sajta „Infostud” pokazuju da osobe starije od 55 godina konkurišu na različite poslove i da najčešće imaju obrazovanje iz oblasti ekonomije, elektrotehnike, saobraćaja i logistike, građevine i mašinstva, ali da mali broj njih uspeva da dobije radno mesto.

LJ. Malešević

Problem je i stručnost

Veliki problem svih nezaposlenih koji su na evidenciji je struktura, odnosno kvalifikovanost za obavljanje poslova. U Vojvodini od 179.820 nezaposlenih čak 68.091 su nestručni, a 111.729 stručni. Među tim nestručnima najviše je radnika s 50 i više godina života, ali su mnogi od njih po nekoliko decenija kvalitetno radili na prethodnim radnim mestima jer od njih nije ni tražena veća kvalifikacija. Najviše nestručnih radnika na evidenciji nezaposlenih ima u Južnobačkom regionu – 17.312, naspram kojih je 39.791 nezaposlen koji ima stručnost i veće kvalifikacije.