Putovanje kroz vekove u jednom danu
OVDE SE ČUVA PRVA MAPA JEDNOG GRADA! Posetili smo Ankaru, a ovo SIGURNO NISTE ZNALI o turskoj prestonici, evo zašto je smatraju ANADOLSKOM DUŠOM
Na talasima dobre energije i velike ljubavi prema turskom jeziku i kulturi, a na poziv Kancelarije za kulturu i turizam Ambasade Republike Turske u Beogradu, nedavno sam se našao na putu kroz Tursku, obilazeći lokalitete koji su upisani na Uneskovu listu svetske baštine, tačnije - malo poznate dragulje ovog dela Azije u Ankari, Eskišehiru, Afjonu i Kutahji.
Da u Anadoliji vreme zaista ima drugačiji ritam mogao bi posvedočiti svaki putnik koji je prošao ovom rutom, jer istorija ovog dela Turske nije zabeležena samo u knjigama - ona se oseća u vazduhu, u mirisu i težini svakog kamena i u šapatu starih zidina koje svedoče dugoj istoriji
Već pri prvom susretu sa centralnom Anadolijom bilo je jasno da ova ruta otkriva drugačiji, ali jednako magičan, pogled na Tursku, njenu tradiciju, istoriju i gastronomiju.
Istorija koja se oseća u vazduhu
Početna stanica na putovanju bila je prestonica Turske, koja, za razliku od Istanbula i primorskog dela ove zemlje, sasvim neopravdano, nije toliko bliska ili, tačnije rečeno, poznata našem narodu, a krije prave turističke dragulje.
Grad u kome se prepliću civilizacije, gde drevno stoji rame uz rame sa modernim, a svako ćoše priča svoju priču definitivno je Ankara. Po dolasku u ovaj grad osetite se kao da ste zakoračili u vremensku mašinu, jer ovde svaki kamen krije priču dugu hiljadama godina. Na jednoj strani smešteni su moderni trgovi, a na drugoj - ostaci prošlosti koji se ne daju zaboravu.
Ankara je simbol nove moderne turske države, a za glavni grad proglašena je 1923. godine, neposredno nakon formiranja Republike Turske. Bila je dom mnogim civilizacijama kroz vekove, uključujući Hetite, Frigijce, Rimljane i Osmanlije i stoga obiluje građevinama iz različitih perioda, od antičkih ostataka do modernih arhitektonskih čuda
Muzej anadolskih civilizacija - kapija u prošlost
Oni koji od njenih početaka žele da upoznaju Ankaru moraju najpre da krenu od njenih korena, a oni leže u Muzeju anadolskih civilizacija. To nije samo zbirka artefakata, već putovanje kroz istoriju jednog celog kontinenta.
Ovaj muzej smatraju svojevrsnom kapijom u prošlost. Ovde se prošlost ne čuva samo na policama, već diše, priča i poziva vas da otkrijete priču svake ere ovog grada. Muzej sadrži brojne arheološke artefakte iz različitih perioda anadolske istorije.
Dok koračate kroz salone ovog muzeja prolazite kroz celu istoriju Anadolije - od Hetita, Frigijaca i Urartijaca, preko Lidijaca, Helenističkog doba, Rimskog carstva do Osmanlija.
Skulpture, natpisi, keramika i nakit kao da pričaju priču: o zemlji gde je civilizacija cvetala i gde se svaka era nadovezivala na prethodnu. Među najvrednijim eksponatima je i zidna freska koju mnogi arheolozi nazivaju „prvom kartom grada” - urbani plan koji je star više od 3.000 godina, a koji otkriva da su ljudi drevne Anadolije imali razvijen urbanizam pre više milenijuma.
Jedan od upečatljivijih nalaza ovde je i bronzana glava hetitskog kralja iz 14. veka p.n.e, čiji izraz lica otkriva snagu i mudrost drevne vladarske kulture.
Stara tvrđava kao čuvar grada
Kao nemi svedok vremena, iznad grada uzdiže se Ankara tvrđava. Njeno poreklo je i danas misterija.
Ipak, sasvim je sigurno da je stajala uzdignuto iznad grada i pratila neizbežne promene - od rimskih osvajača, preko Seldžuka, do osmanskih gospodara. Sadašnji izgled duguje vizantijskim obnovama u 9. veku, kada je vizantijski car Mihael II izgradio spoljašnji bedem. Sa njenih zidina pruža se pogled koji oduzima dah - mozaik starih uličica, minareta, kupola i modernih zgrada.
Nekada se unutar njenih bedema nalazio zatvor, mesto tišine i kažnjavanja. Danas je ona prostor susreta prošlosti i sadašnjosti.
To se posebno oseti u okviru naselja Kaleiči, u kojem su, podno same tvrđave, smeštene dvospratne kuće od drveta i cigle u kojima se nalaze hoteli i lokalne trgovine koje nude autentične suvenire - od ručno izrađenih tkanina, nakita, do tradicionalnih lampi i džezvi, dok se iz okolnih kafića širi miris sveže pržene turske kafe i aromatičnog čaja.
Duh Seldžuka u staroj Arslanhane džamiji
Arslanhane džamija još jedan je svedok arhitektonskog nasleđa Turske, a posetioce vraća u raskoš srednjovekovne Anadolije. Izgrađena je u 13. veku u doba Seldžuka i jedan je od retkih primera tradicionalne turske drvene arhitekture. Njeni stubovi, grede i tavanica napravljeni su od juniperovog drveta, materijala poznatog po otpornosti na protok vremena i suptilnom, ali specifičnom mirisu, koji se oseća čak i danas.
Seldžuci su verovali da materijali kojima se grade sveti prostori moraju ne samo trajati, već i obogaćivati čulno iskustvo vernika. Postavljeni u savršenoj simetriji, drveni stubovi ove džamije stvaraju utisak „okamenjene” šume u kojoj se arhitektura i priroda stapaju u jedan prostor.
Od 2023. je pod zaštitom Uneska. Jedna je od retkih drvenih džamija koje su opstale u Turskoj i predstavlja izuzetan biser zanatske veštine tog doba. Pored svog istorijskog značaja, Arslanhane džamija je i utočište mira u užurbanoj turskoj prestonici.
Hram sećanja uz snagu ideje jednog čoveka
Poseta Ankari ne bi bila potpuna bez obilaska Anitkabira, večnog konaka Mustafe Kemala Ataturka, osnivača moderne Turske. Mauzolej, koji su Turci podigli u njegovu čast, simbol je nacionalnog identiteta, poštovanja i sećanja, pa, iako nije verski spomenik, ovaj kompleks danas predstavlja mesto hodočašća. Svaki korak kroz Anitkabir doprinosi osećaju težine istorije, ali i snage ideje jednog čoveka koje su oblikovale budućnost jedne nacije.
Mauzolej „Oca Turaka” prostire se na više od 750.000 kvadrata, a izgrađen je 1953. godine od mermera i specifične vrste stene - travertina. U okviru mauzoleja nalaze se i muzej koji obiluje ličnim stvarima osnivača Republike Turske, njegovim pismima, fotografijama, garderobom i svim onim što je obeležilo njegov život i vladavinu, a u njemu je i postavka posvećena fotografijama, slikama i prikazima raznih bitaka koje je Ataturk vodio, među kojima se posebno izdvaja ona kod Galipolja.
Ceo kompleks podeljen je u nekoliko celina. U njemu se nalaze Ceremonijalni trg, koji može da primi i do 15.000 ljudi, a čiji je pod dizajniran kao turski ćilim i to od mozaika od mermera i krečnjaka; Počasna dvorana u kojoj i počiva Ataturk u grobnici koja je smeštena ispod sarkofaga koji je težak 40 tona; Lavlji put i Park mira. Zanimljivo je i da ceo kompleks sadrži više od 50.000 stabala različitih vrsta drveća donesenih iz više od 25 zemalja iz celog sveta.
U okviru mauzoleja nalazi se i deset kula koje simbolizuju ideale koji su uticali na tursku naciju i stvaranje Republike Turske. U jednoj od njih izložen je i Ataturkov automobil - Kadilak serije 80 iz 1936. godine, korišćen između 1936. i 1938. godine.
Anitkabir nadzire Generalštab Turskih oružanih snaga. Prava atrakcija odvija se pred očima turista na svakih sat vremena, kada se straža, koja čuva ovaj kompleks, smenjuje na pozicijama. Mladi vojnici, odabrani iz svih rodova turske vojske, marširaju kroz monumentalni kompleks visokim korakom, uz snažne komande koje odjekuju trgom.
Retki rukopisi u četiri miliona knjiga
Dodatni uvid u istoriju Ankare i Anadolije može se potražiti u Nacionalnoj biblioteci Turske u Ankari.
Između svitaka i starih dokumenata u ovoj biblioteci, koja se prostire na 125.000 metara kvadratnih, nalazi se više od četiri miliona štampanih knjiga i 120 miliona digitalnih publikacija i retkih rukopisa.
Uz to, u prostorijama ove zgrade trenutno je izložena postavka „Zlatno doba arheologije” sa 570 artefakata, među kojima je 485 prikazano prvi put, a centralni eksponat je bronzana statua rimskog cara Marka Aurelija vraćena u Tursku posle 65 godina.
Vladimir Bijelić
