KAKO SE OD ORIGINALNIH STIŽE DO GENERIČKIH LEKOVA Deceniju dug put od „Lirike” do „Epike”

Reč je inače o lekovima iz više terapeutskih oblasti: dijabetes, bolesti štitne žlezde, multipla skleroza, kardiologija, urologija, onkologija i dermatologija, kaoi reumatoidni artritis.

– Pozdravljamo ovu odluku Republičkog fonda za zdravstveno osiguranje jer ona omogućava lekarima i pacijentima da izaberu između lekova većeg broja proizvođača, a njihova dostupnost smanjuje mogućnost za nestašice, štoje veoma važno – navodi dr Popović. 

Pored toga što su generički lekovi bezbedni, efikasni i kvalitetni, glavna prednost ovih lekova je pristupačnija cena, koja je rezultat činjenice da proizvođači generičkih lekova ne snose dodatne troškove višegodišnjih istraživanja i razvoja leka, već koriste poznatu i isprobanu supstancu koja je već u upotrebi najmanje deceniju (sadrže istu aktivnu supstancu, u istoj količini kao inovativni). Podsećamo, generički lekovi nastaju kada istekne patentna zaštita na inovativni lek jednog proizvođača, obično nakon 10 godina ili duže, što omogućava da druge farmaceutske kompanije mogu da proizvedu lek sa istom aktivnom supstancom.

–Uvođenje generičkih lekova predstavlja benefit i za građane, i za državu: pacijenti dobijaju pristup terapiji preko sredstava Fonda, dok država racionalnije upravlja budžetom, čineći zdravstveni sistem održivim – ističe dr Popović.

U Srbiji je za kontrolu i odobrenje svih lekova, uključujući generičke, zadužena Agencija za lekove i medicinska sredstva Srbije (ALIMS). Pre nego što generički lek dospe na tržište, mora da ispuni stroge zahteve u vezi sa kvalitetom, bezbednošću i efikasnošću. 

I, dok čekamo listu generičkih lekova RFZO, valja se podsetiti priče o tome kako je od „Lirike“ nastala „Epika“, a da nema veze s teorijom književnosti.

Lirika je, naime, originalni preparat američke farmaceutske kompanije „Fajzer“, koji se koristi u lečenju neuropatskog bola, anksioznih poremećaja, fibromijalgije i kao dodatna terapija kod epilepsije. Njegova aktivna supstanca je pregabalin – molekul koji je doneo značajan napredak u terapiji hroničnog bola i anksioznosti.

Ime „Lirika“ je pažljivo odabrano. Zvuči meko, umirujuće i emocionalno – asocira na liriku, umetnost, duševnost. Upravo ono što pacijentu s anksioznošću ili hroničnim bolom može simbolično doneti olakšanje.

Međutim, po isteku patentne zaštite „Fajzera”, pojavili su se generički lekovi. Među njima jedan naš, „Epika” – preparat koji proizvodi srpska farmaceutska kompanija Hemofarm, članica nemačke STADA grupe. Sadrži istu aktivnu supstancu – pregabalin – u istim dozama, obliku i s istim indikacijama. Razlika je samo u proizvođaču, ceni i imenu.

A ime „Epika” ne zaostaje po zvučnosti. Ako je lirika sugestivna i emotivna, epika zvuči veličanstveno, čvrsto, stabilno. Asocira na nešto dugotrajno, veliko, epsko – kao što i sam hronični bol, ali i borba protiv njega, znaju biti.

Šta je zapravo razlika između originalnog i generičkog leka? Originalni lek nastaje kroz višegodišnja istraživanja, klinička ispitivanja i nosi patentnu zaštitu. Kada ta zaštita istekne, druge kompanije mogu proizvoditi generike – lekove sa istom aktivnom supstancom, ali pod drugim nazivom. Oni moraju proći ispitivanja bioekvivalencije, kojima se dokazuje da u organizmu deluju isto kao i original. Takvi lekovi su pod strogom regulativom, često jednako efikasni i bezbedni, ali znatno povoljniji za zdravstveni sistem i pacijente.

Pa ipak, kod nekih pacijenata i lekara postoji bojazan prema genericima. Ona često proističe iz psihološke vezanosti za poznato ime, ili zbog različitih pomoćnih supstanci koje mogu uticati na toleranciju kod osetljivijih pacijenata. Međutim, u velikoj većini slučajeva, prelazak sa originala na generik – kao što je prelazak sa „Lirike” na „Epiku” – prolazi bez problema.

– Za naše građane i njihovo lečenje važna je pre svega kontinuirana dostupnost terapije koja proizlazi iz partnerske saradnje farmaceutskih kuća sa državnim institucijama, sa međusobnim razumevanjem i zajedničkim ciljem da obezbedimo savremenije terapijske modalitete za naše pacijente i tako se približimo standardima Evrope i sveta, gde su generički lekovi već dugo temelj lista lekova koje finansiraju državni zdravstveni fondovi. U većini zemalja, upravo generički lekovi čine najveći deo tih lista jer omogućavaju velike uštede, lečenje većeg broja pacijenata iz državnih fondova i stvaraju prostor da se novac koji se na ovaj način uštedi usmeri ka novim terapijama i lečenju najtežih bolesti čije je lečenje i najskuplje – poručuje dr Popović.