Mukotrpan rad kubikaša i čerpićara

Prikazana je do sada u pet galerija, posle Kanjiže, Palića i Bečeja kod nas, Morahaloma i Segedina u Mađarskoj, od 3. jula imaće priliku da je vide i žitelji Temerina.

Karolj Puškaš se već decenijama iz hobija bavi fotografijom, beležeći svojim objektivom zbivanja u kanjiškoj opštini, a prikupljanje građe za ovu izložbu bio mu je dodatni izazov. Da Puškaš oživotvori izložbenu postavku „Slike starih vremena“ pomogli su Opština Kanjiža i Nacionalni savet mađarske nacionalne manjine.

- Život i rad kubikaša i ljudi koji su pravili čerpić i zidove kuća od zemlje je bio izuzetno težak i mukotrpan, moglo bi se reći da je to bio jedan specifičan životni stil. Najstariji među ljudima ove struke su čerpićari, jer su se čerpići pravili još u prastaro doba. To potvrđuju i mnoge stare tvrđave i dvorci građeni od opeke, a za njih je ručno trebalo napraviti dosta sirove opeke koja se posle peklae u poljskim pećima. Kasnije su u Karpatskom basenu u Panonskoj niziji gde je zemlja osnovni građevinski materijal, siromašni ljudi kuće pravili od čerpića i naboja - kaže Puškaš.

Kuća sa zidovima građenim od naboja ima još mnogo na našem prostoru, a za gradnju takvih kuća na okupu su bile grupe ljudi verziranih za taj posao. Puškaš objašnjava da su te ekipe majstora imale opremu, znali taj graditeljski posao, a pomagali su im fizički radnici nabijači, da se učvrste zidovi od zemlje i podižu kuće siromašnijim porodicama.

Svojim rukama menjali tok Tise

Kubikaši su se posebeno pokazali u vreme kada je grof Ištvan Sečenji (1791-1860), jedna od najznačajnijih ličnosti istorije Mađarske, predložio da se reguliše tok Tise zbog čestih poplava. Naselja kraj Tise i njenih pritoka često su plavljena pa su tadašnje vlasti Austro-Ugarske organizovale regulaciju toka reke Tise izgradnjom nasipa, radi zaštite od poplava. Tako je katastrofalna poplava zadesila je i uništila Segedin 1879. godine, u čijoj obnovi su učestvovali glavni gradovi evropskih država, a nakon toga je Austro-Ugarska počela javne radove za izgradnju odbrambenih nasipa kraj Tise, reguliše njen tok koji je znatno skraćen.

Pored ovog poduhvata u prošlosti je dosta truda kubikaša ugrađeno na mnogim gradilištima na našim prostorima, podseća Puškaš.

Puškaš je stare fotografije kubikaša, čerpićara i radnika koji su gradili kuće od naboja, prikupljao tri godine i prikupio više od 600 slika iz vremena kada su se ručno ašovima, lopatama i kolicima ručno obavljali zemljani radovi u graditeljskim poduhvatima. Od prikupljenih fotografija na 31 tablou našlo se oko 150, koje prikazuju život kubikaša.  

Otvaranje izložbe „Slike starih vremena“ koju je priredio Karolj Puškaš, zakazano je za sutra u 18 sati u galeriji Kulturnog centra „Lukijan Mušicki“ u Temerinu, rodnom mestu autora postavke. Posetioci će ovu postavku moći da vide do 20. jula. Izložba u Temerinu je šesto izdanje, a ukoliko bude interesovanja biće prikazana i u drugim mestima.

M. Mitrović