„DNEVNIK” SA MEDICINSKIM SESTRAMA NA INSTITUTU ZA ONKOLOGIJU VOJVODINE Stresan posao koji traži posvećenost
Posao medicinske sestre uvek je težak i zahtevan, te je potrebno puno ljubavi i snage da bi se on radio.
Možda je najteže sestrama na Institutu za onkologiju Vojvodine, jer rade sa najtežim bolesnicima i svedoci su mnogih tužnih i potresnih trenutaka.
Glavni tehničar Klinike za radijacionu terapiju IOV Marija Basta kaže kako imaju tri ode ljenja i dnevnu bolnicu i dnevno se ozrači oko 200 pacijenata. Zračenje može da bude unutrašnje (brahiterapija) i spoljašnje (teleterapija).
- Sestre daju uputstva pacijentima, proveravaju nalaze koje pacijenti donose i pozivaju ih na zračenje. U toku zračenja se prati stanje i saniraju eventualne komplikacije. Sa svakim pacijentom sestre provedu po 20 do 30 minuta. Kada, prvo, pacijenti dođu na onkološku komisiju razgovaraju sa njima o terapiji i tome šta ih sve čeka tokom lečenja i šta m ogu da očekuju. Razlike u lečenju zavise od vrste tumora, a dobijaju sve informacije – navodi Basta.
Medicinske sestre su nosioci posla, uvek su uz pacijenta i kad vide promene, prve odreaguju
Po njenim rečima, ovde se leče pacijenti koji imaju tumore dojke, ORL, tumore glave, prostate, abdo- mena, kao i berahiterapija za ginekološke tumore. Zrači se dnevno po 50 pacijenata na svakom od četiri aparata. Onako kako se pacijent snimi, tako će biti zračen, tj plan zračenja se odmah tada određuje.
- Pacijenti pitaju često koliko će zračenje trajati, da li boli, ako se javlja blago peckanje koje može da se sanira, kontroliše se krv-na slika. U proseku zračenje traje šest nedelja. Brahiterapijom se pacijenti zrače jednom do dva puta nedeljno, kada nema teleterapija. Ima i onih koji su hospitalizovani tokom zračenja, ako žive daleko ili ne mogu da putuju. U bolnici dobijaju sve što im treba...
Nemoguće je distancirati se
Danijela Marčeta kaže kako terapije dugo traju, nekada je to šest meseci, nekad i cela godina, a nekada i više godina:„Teško je profesionalno se distancirati, kada znamo pacijente godinama i sa njima sve preživljavamo. Ne može da se ogugla na to. Nekada se menja terapija, opterećeni su mnogim stvarima, treba im razgovor i podrška. Različit je pristup svakom pacijentu i nije svejedno suočiti se takvom dijagnozom. A sve je više mladih pacijenata koji se leče”...
Glavna sestra Dnevne bolnice za hemioterapiju Danijela Marčeta kaže da dnevno imaju oko 100 pacijenata koji dobijaju hemioterapiju, biološku terapiju, hormonsku terapiju ili ciljanu terapiju. Neke terapije se dobijaju intravenski, a neke su u tabletama ili pak dobijaju injekcije leka.
- Sve zavisi od vrste terapije. Kod nas dolaze svi onkološki pacijenti, osim onih koji imaju rak pluća, koji se leče na Institutu za plućne bolesti. Pacijenti se prvo pregledaju, pa im doktor odredi terapiju u odnosu na visinu i težinu. Od 50 do 60 njih dobija vensku terapiju, a ostali tablete ili injekcije. Terapija se priprema u Dnevnoj bolnici, odnosno rastvaraju se citostatici i terapija se daje u bolnici, nakon čega pacijenti idu kući. Priprema citostatika traje oko 10 minuta – objasnila je Marčeta.
Za lekove koji se nalaze na takozvanoj C listi, čeka se da stignu iz bolničke apoteke, jer postoji poseban proces izdavanja tih lekova .Marčeta ističe da u Dnevnoj bolnici nema liste čekanja za hemioterapiju. Terapija nekada ide uz zračenje, prema protokolu, na osnovu dijagnoze i PH nalaza. Pravi se individualna terapija za svakog pacijenta. Nekada je više lekova u hemioterapiji.
- Sestra sve radi, od administracije, pripreme i davanja lekova, vodi računa o stanju lekova, otpušta pacijente. Imamo jednu prostoriju za palijativno zbrinjavanje i tu se daje simptomatska terapija, za pacijente koji su lošijeg opštog stanja – kaže Marčeta i dodaje kako imaju dosta mladih pacijenata.
Glavna sestra Službe za anesteziju sa reanimatologiojom Katarina Krstić radi u dva odeljenja, za anesteziju, intenzivnu terapiju i nega, kao i u odseku za terapiju bola. Kroz odeljenje za anesteziju prođu svi pacijenti koji se operišu, a takvih je 10 do 15 svakog dana.
- Intenzivna terapija i nega je nakon abdominalnih operacija (creva, želudac, jetra, pankreas) i nakon ginekoloških operacija. Nekad ima sedam, a nekad troje pacijenata dnevno. Terapija bola se radi u terminalnoj fazi bolesti, kod pacijenata koji imaju teške bolesti, u bilo kom momentu. Rade se i periferne nervne blokade, kod pacijenata koji su sa hroničnim bolom i terapiju dobijaju jednom dnevno. Medicinska sestra priprema svakog pacijenta, gleda prateću dokumentaciju, uvodi pacijenta u anesteziju pre operacije. Dnevno ima 10 do 15 pacijenata, u zavisnosti od vrste hirurgije. Osim u operacijonoj sali, anestezija se dobija i kod brahiterapije, jer se pacijenti uspavljuju da bi im se postavio uređaj koji omogućuje unutrašnje zračenje, a uspavljuju se i kod endoskopskih tretmana, endoskopije i gastroskopije – objašnjava Krstić.
Nakon operacije sestre u intenzivnoj terapiji i nezi prate pacijente 24 sata dnevno, prate se vitalni parametri, drenaža, izgled rane, nega pacijenta i daju propisanu terapiju. Težak je posao, jer se svakodnevno susreću sa različitim pričama i sudbinama i privatnim i u lečenju. Pacijenti su često željni razgovora i mnogo im znači kada im se objasni svaka procedura. Važno im je da neko bude ljubazan prema njima.
- Medicinske sestre su nosioci posla, uvek su uz pacijenta i kad vide promene, prve odreaguju...
Glavna sestra Instituta za onkologiju Vojvodine Sandra Spaić kaže kako je rad u ustanovi tercijarnog tipa iz oblasti onkologije zahtevan i po pitanju lečenja i brige o pacijentima, tako i po edukaciji koja je konstantna i neophodna, kako bi pacijente lečili primenom najmodernijih i najsloženijih procedura.
- Izuzetno je važna konstantna edukacija medicinskih sestara i tehničara, kako bi se primenile najmodernije i najsloženije procedure u lečenju i nezi onkoloških bolesnika – zaključila je Spajić.
Ljubica Petrović