SPC I VERNICI SLAVE SVETOG JOVANA VLADIMIRA Knez, mučenik i svetitelj koji i danas budi veru na Balkanu
Na današnji dan, 4. juna, pravoslavni vernici obeležavaju praznik Svetog mučenika Jovana Vladimira – jednog od najpoštovanijih svetitelja na tlu nekadašnje Duklje i prvog srpskog sveca.
Njegove mošti i danas izazivaju divljenje i poštovanje vernika širom Balkana.
Knez, mučenik i svetac
Sveti Jovan Vladimir bio je knez Duklje, najmoćnije srpske kneževine u 11. veku. Rođen oko 990. godine u plemićkoj porodici, Jovan je bio unuk kneza Hvalimira i sin Retrislava. Tokom njegove vladavine (1000–1016), Duklja se našla u vihoru sukoba između Vizantijskog carstva i moćnog cara Samuila.
Uprkos savezništvu sa Vizantijom, Samuilo je osvojio Duklju i utamničio kneza Jovana u svojoj prestonici Prespa. Tu se, prema predanju, dogodila neobična ljubavna priča – Samuilova ćerka Teodora Kosara zaljubila se u zarobljenog kneza i izmolila očev blagoslov za brak. Samuilo je pristao, a Jovan Vladimir se vratio u Duklju kao vazal, proširivši svoju vlast i na područje Drača.
Vladar pravde i milosti
Knez Vladimir je bio poznat po svojoj blagosti, pravednosti i pobožnosti. Izbegavao je sukobe i vladao u miru, ostavši upamćen kao vladar koji je više voleo mudrost i veru nego krvoproliće. Ipak, tragična sudbina nije ga zaobišla. Nakon smrti Samuila, njegov naslednik Radomir je ubijen, a vlast je preuzeo Vladislav – koji je, podmuklom prevarom, pozvao Jovana Vladimira u Presepu i pogubio ga ispred crkve 22. maja 1016. godine.
Svečeva moć nad vremenom
Jovan Vladimir je sahranjen u Presepi, ali su njegove mošti ubrzo prenete u Duklju, zatim u Drač, a potom i u manastir kod Elbasana, gde su čuvane sve do 1995. godine. Danas se nalaze u sabornoj crkvi u Tirani. Vernici ih i dalje rado pohode, naročito na dan njegove svetkovine.
Posebna relikvija vezana za ovog sveca jeste drveni krst koji je nosio u trenutku pogubljenja. Taj krst se do danas čuva u porodici Andrović iz sela Velji Mikulići kod Bara, a svake godine na praznik Svete Trojice iznosi se u litiji na planinu Rumiju – što predstavlja jedan od najdrevnijih i najmističnijih običaja crnogorskog primorja.
Simbol vere i postojanosti
Sveti Jovan Vladimir se na ikonama prikazuje kao kralj s krunom, u desnoj ruci drži krst, a u levoj – svoju odsečenu glavu. Njegov život i mučeništvo simbol su nepokolebljive vere, smirenosti i žrtvovanja. Bio je i ostao svetionik pravoslavlja u južnim krajevima srpskog naroda.
U čast ovog velikog svetitelja, danas se u mnogim hramovima služe liturgije, a vernici se mole za mir, veru i čvrstinu u iskušenjima – onako kako je to činio i sam knez Vladimir do poslednjeg daha.